Geneza i kategorie orderu

Sir czy Dame? Czym jest to "dodatkowe określenie" poprzedzające imię i nazwisko? Kto o nim decyduje i jakie przynosi korzyści? Otóż, to nic innego jak brytyjski tytuł nadawany za szczególne osiągnięcia dowolnej dziedziny życia społecznego. Może uzyskać go każdy, kto odniósł sukces na swojej drodze kariery.

Order Imperium Brytyjskiego - a dokładnie The Most Excellent Order of the British Empire to tytuł nadawany przez rodzinę królewską w Wielkiej Brytanii. Mottem owego orderu jest sentencja For God and The Empire (Dla Boga i Imperium). Przyznawany jest za osiągnięcia w różnych dziedzinach życia społecznego m.in. w sporcie, medycynie czy kinematografii. Jako pierwszy tytuł ten został zainicjowany przez przez Jerzego V w 1917 roku. Od tamtej pory corocznie przyznaje się kolejne tytuły. Obecnie panująca królowa - Elżbieta II - przyznaje odznaczenia dwa razy do roku – z okazji Nowego Roku oraz z okazji swoich urodzin.

Order przyznawany jest w dwóch kategoriach: cywilnej oraz wojskowej. Każda z nich dzieli się jeszcze na pięć subkategorii.

I klasa: Rycerz lub Dama Krzyża Wielkiego
II klasa: Rycerz lub Dama Komandor
III klasa: Komandor
IV klasa: Oficer
V klasa: Kawaler

Sir, Dame, a może Lady?

Osoby, którym przyznane zostały ordery dwóch najwyższych klas, mogą posługiwać się tytułem Sir/Dame przed imieniem i nazwiskiem bądź samym imieniem (nigdy przed samym nazwiskiem). Niewątpliwie - każde wyróżnienie jest zaszczytem dla osoby uhonorowanej, jednakże tylko dwie pierwsze klasy dają wyjątkowy prestiż. Żona mężczyzny posiadającego prawo do tytułu Sir, może tytułować się Lady. Tytuły te są uznawane wyłącznie u obywateli państw, w których panuje brytyjski monarcha. Dlatego też, kiedy w 2014 roku królowa Elżbieta II przyznała Angelinie Jolie tytuł Dame za jej działalność mającą na celu powstrzymanie przemocy seksualnej wobec kobiet - aktorka - jako obywatelka Stanów Zjednoczonych - nie może posługiwać się przyznanym jej tytułem.

Osoby uhonorowane Orderem Imperium Brytyjskiego

Nie sposób wymienić wszystkich, którzy dostąpili zaszczytu i otrzymali order w Pałacu Buckingham. Warto jednak wspomnieć o tych, którzy otrzymali tytuły dwóch najwyższych klas, są to między innymi:

Dame Anna Wintour (redaktorka naczelna magazynu „Vogue”)
Dame Judi Dench (aktorka)
Sir Elton John (kompozytor, piosenkarz)
Sir Philip Anthony Hopkins (aktor)
Sir Michael Philip Jagger (wokalista, kompozytor)
Sir Alexander Ferguson (trener piłkarski)
Sir Paul McCartney (kompozytor, piosenkarz)

Poza Paulem McCartney’em, pozostali członkowie zespołu The Beatles także otrzymali odznaczenia, jednakże dwóch z nich ich nie zachowało.

Wśród osób uhonorowanych znaleźli się także Polacy. Do tego grona zaliczyć można między innymi: Ignacego Jana Paderewskiego (kompozytor, pianista), Jerzego Szmajdzińskiego (polityk) i wielu innych (głównie odznaczenia wojskowe).

Wracając do listy uhonorowanych osób, ilu z nich znasz bez googlowania i podpowiedzi podanych w nawiasach? Znasz innych przedstawicieli tego zaszczytnego grona, którzy nie zostali ujęci na liście powyżej?

Odznaczenie nie dla każdego

Mogłoby się wydawać, że otrzymanie tytułu nadanego przez rodzinę królewską jest niebywałym zaszczytem i wielu chciałoby go dostąpić. Wielu nie oznacza wszystkich. The Sunday Times opublikował listę osób które odrzuciły przyjęcie Orderu Imperium Brytyjskiego. Na owej liście znajdują się m.in. John Lennon (piosenkarz), David Bowie (piosenkarz i aktor), John Cleese (aktor, scenarzysta), James Graham Ballard (powieściopisarz), Stephen Hawking (naukowiec), Nigella Lawson (dziennikarka, autorka książek kucharskich).

Powody nieprzyjęcia bądź zwrotu orderu bywały różne, począwszy od protestu Johna Lennona wobec polityki zagranicznej Wielkiej Brytanii, poprzez oburzenie Hawkinga wobec rządu za zbyt małe wsparcie w jego rozwój i naukę oraz skończywszy na Davidzie Bowie, który... po prostu nie wiedział czemu miałoby to służyć.