Anonymous
Mateusz Piętka / 02.11.2021

Remember, remember the fifth of November

Przygotowania do spisku

Remember, remember the fifth of November
The Gunpowder Treason and Plot
I see of no reason,
Why Gunpowder Treason
Should ever be forgot. 

Dzieci w Wielkiej Brytanii doskonale znają ten wierszyk. Nawiązuje on do postaci Guy’a Fawkes’a. 5 listopada w Wielkiej Brytanii obchodzone jest święto nazwane właśnie jego imieniem bądź też inaczej - Świętem Prochowym.

Bohater dzisiejszego artykułu - Guy Fawkes - urodził się 13 kwietnia 1570 roku w Yorku. Tam też się wychowywał i uczęszczał do szkoły. Pomimo, iż został wychowany w rodzinie anglikańskiej, przeszedł dobrowolnie na katolicyzm, co miało duży wpływ na jego życiowe decyzje. 

Od 1604r. Guy Fawkes przynależał do katolickiej grupy. Grupa ta planowała zamach na protestanckiego króla Jakuba I. Planowano, aby tron objęła jego córka Elżbieta, wówczas trzecia w kolejce do tronu. W tym celu podjęto konkretne kroki: wynajęto pomieszczenie należące do królewskiego garderobianego znajdujące się w podziemiach Parlamentu oraz ukryli w nim beczki z prochem. Dwadzieścia beczek przeniesiono tam od razu, szesnaście pozostałych - dopiero 20 lipca. Zamach zaplanowany był na 28 lipca, czyli w dniu otwarcia sesji Parlamentu. Nie mógł jednak udać się w tym terminie ze względu na epidemię dżumy.

5 listopada 1605 roku stał się kolejną szansą, kiedy to Guy Fawkes z pozostałymi spiskowcami mieli dokonać zamachu. Przygotowania znów przybrały na sile pod koniec października. Jednakże proch, który zgromadzono w wynajętym pomieszczeniu, przestał się już nadawać do użytku. Trzeba było zgromadzić jeszcze więcej prochu oraz drewno, aby go zamaskować. To Fawkes miał za zadanie podpalić lont, gdy nadejdzie pora. Czekał na ten moment z niecierpliwością, pojawił się na wyznaczonym stanowisku noc przed planowanym zamachem, a wówczas został zdemaskowany. 

Ku przestrodze dla potencjalnych zdrajców

Na miejscu znaleziono beczki z prochem ukryte pod stosem drewna. Fawkes został aresztowany. Nie chciał wyjawić nazwisk pozostałych spiskowców. Złamali go dopiero po kilkudniowych torturach, przez które przeszedł z nakazu króla Jakuba I. 27 stycznia 1606 roku odbył się proces spiskowców, w wyniku którego zostali skazani na śmierć. Wyrok miał wykonać się poprzez powieszenie Fawkes’a i innych niedoszłych zamachowców. Trzech z nich powieszono i poćwiartowano. Guy Fawkes miał być ostatni. Pomimo wycieńczenia po torturach, sam zeskoczył z szubienicy i złamał kark. Popełnił w ten sposób samobójstwo. Jego ciało zostało także poćwiartowane i rozesłane po „czterech krańcach królestwa” jako ostrzeżenie dla przyszłych zdrajców.

Bonfire night

Odkrycie spisku

Na kilka dni przed planowanym zamachem, Lord Monteagle otrzymał anonimowy list, w którym ktoś ostrzegł go, aby nie pojawiał się w Parlamencie w dniu 5 listopada. Jego zaniepokojenie było na tyle silne, aby ostrzec także króla Jakuba I. Król nakazał przeszukanie piwnic pod parlamentem (w tym pomieszczenia wynajmowanego przez Fawkes’a z grupą spiskowców). 

Guy Fawkes - obecnie 

Guy Fawkes jest postacią historyczną, ale także nieodłącznym elementem kultury brytyjskiej. Obchodzonemu świętu na cześć Guy’a Fawkes’a towarzyszą tradycje: palenie kukły Fawkes’a oraz pokaz sztucznych ogni (Bonfire Night). Z okazji Święta Prochowego organizuje się także wiele mniejszych festynów. Brytyjczycy także sami chętnie spotykają się w tym dniu w gronie najbliższych. 

Alan Moore oraz David Lloyd w 1982 roku stworzyli komiks V jak vendetta, w którym to bohater miał na celu obalić autorytarny rząd. Jeden z twórców zapragnął, aby tytułowym V stał się ktoś taki jak Guy Fawkes. Ukrył go pod maską, peleryną i kapeluszem. Zdaniem Lloyd’a Fawkes otrzymał wizerunek, na jaki zasłużył przez wszystkie lata – symbol podjęcia próby i dążenia do celu - a nie niepowodzenia. Maska ta posiada bardzo szeroki uśmiech, czerwone policzki, czarne brwi, wąską bródkę i czarne wąsy zawinięte do góry.  

Maska ze słynnego komiksu, a później filmu z 2006 roku, stała się jeszcze bardziej popularna i rozpowszechniona za sprawą internetowej grupy aktywistów Anonymous. Od tej pory wykorzystuje się ją w różnego rodzaju protestach. W Polsce najgłośniejszym wydarzeniem z wykorzystaniem masek Guy’a Fawkes’a był protest przeciwko podpisaniu przez Polskę ustawy ACTA w 2012 roku. 

Guy Fawkes